“Anladığınız zaman gerçeklik size bağlıdır, anlamadığınız zaman ise siz gerçekliğe bağlısınızdır. Gerçeklik size bağlı olduğu zaman gerçek olmayan gerçek olur ve her şey doğrudur, siz gerçekliğe bağlı olduğunuzda ise her şey asılsızdır.” Bodhidharma
Her toplum ve her yapı büyük bir lideri hak eder. Tarihte adı geçen tüm başarılı liderleri ölümsüz yapan insanların ve toplumların kaderlerinde yarattıkları değişimlerdir. Bu liderler bulundukları dönem ve şartlar içerisinde gerçeklik kavramını çok iyi kavrayanlardır. İster devlet ister şirket olsun sonuçta bu değişimin kazananı insan ve gelecek nesillerdir.
Liderler gerçeklik kavramını nasıl kullanır?
Zen Budizm’in ilk piri olarak kabul edilen Bodhidharma’nın dediği gibi gerçeklik kabul ve anlama ile başlar. Günümüzde liderlerine bu kavram dahilinde baktığımızda çok net analiz yapabiliriz. Geçmişte yaşanan birkaç örnek hemen sizlerin de aklında konuya dair çağrışım yapacaktır. Dünya’ da oluşan iklimsel değişiklikler resmi şekilde tüm ülkelerin gündemindedir. Ancak dünyadaki bir çok liderin aksine “Trump medyada başlıklarda gerçeği inkar ederek yer aldı. İklim değişikliğine ‘meydan okudu ve “Bilimin bunu gerçekten bildiğini sanmıyorum” diyerek Birleşmiş Milletlerin Paris anlaşmasından resmen çıktı.
Kripto para dünyada önemli bir konuma gelerek gündeme oturdu. Bitcoin üretim işinin yüzde 65’i Çin’de yapılıyor olmasına rağmen Çin hükümeti yasaklar getirdi. Japonya, İngiltere, Almanya, İtalya gibi ülkelerde de yasaklar konuldu.
Covid dünyaya kriz olarak doğduğunda gerçeklik kavramı içerisinde kabulde olan ülkelerin tedbirleri ile inkar eden ülkelerin bu süreçte yaşadıkları kayıpları da liderlerinin tutumları da hepimizin belleklerinde.
Peki gerçekliği kabul edenler ve inkar edenler olarak insanoğlu kararlarını alırken seçimlerinin gelecekte kendisini var olmaya ya da yok olmaya götüreceğini neden farklı algılıyor?
Çünkü liderlik ve vizyon her insana uyan bir ceket değil. Liderlik gerçek bir sistemin ta kendisi. Tıpkı aşılanan bir ağaç gibi, başarılı lider yetiştiren toplumların her birine baktığımızda meydana gelen değişimin, reformların ya da devrimlerin temelinde doğan ve görevini tamamlayan birçok gerçek liderin etkisini sayabiliriz.
Günümüzde dünyada yaşamış tüm başarılı liderlerin ortak özelliklerini ve yarattıkları etkileri bilimsel ve yapısal olarak incelediğimizde kendimize öğrenilebilir sistemler yaratıyoruz. İşte Liderlik sistemleri ve liderlik stilleri içerisinde yer alan en önemli iki kavram Koçluk ve Mentorluk bu genetik kodlardan gelir.
Sir. John Withmore’ un yarattığı Performans için Koçluk kavramı gerçekliği kavradığı için doğdu, ancak bir gecede var olmadı. Önce dışlandı, zorlandı ama vaz geçmedi. Sonunda gerçeklikle ilgisi olan ve kendini kabul ettiren tohumlar performans ve verimlilik gösteren insanlar ile kurumlarda yeşerdi büyüdü.
Liderlik yapısında tarzını koçluk ya da mentorluk olarak belirlemeyen şirketlerin çalışan performansı ve şirket performansı sürdürülebilir olamaz. Çünkü Koçluk ve Mentorluk bir yaşam tarzı olduğunda bireysel ve kurumsal hayatta kalıcı değişimlere imza atmak mümkün olur. Performans ve verimlilik kavramı bu yolla optimum faydaya ulaşır. Mikro bazda bireysel çalışanlardan yüksek performanslı takımlara, ve makro bazda tüm organizasyonlara aşılanabilir.
Artık Dünya’ da ve Türkiye’ de Koçluk, komuta ve kontrol liderliğinden, işbirliği ve yaratıcılığa önem veren Koçvari ve durumsal liderliğe dönüşerek üretkenliği artıran kurumsal kültürlerin kalbi olmaktadır. Koçluk, yönetici ve yönetici adaylarının eğitim ve öğrenimini klasik eğitimlerin aksine deneyimleterek kolaylaştırmaya yardımcı olur. İnovasyon ve teknolojiyi kurumsal öğrenmeye entegre eden organizasyonlarda değişime olan direncin kırılmasına yardımcı olur. Çalışanları güçlendirerek, yaratıcılığı ve verimliliği teşvik eder. Kuşaklar arasındaki çatışmayı işbirliği ve öğrenmeye dönüştürerek yapıcı iletişim kültürünü yerleştirir.
Koçluk, liderlik sistemini ve performansını önemli ölçüde artırır. Çalışanları yenilenmiş bir güvenle güçlendirerek dinleme becerilerinde ince ayar yapar. Geri bildirimi doğru almalarına, vermelerine yardımcı olarak çalışanların kurumsal alanda gelişimlerine ve ilerlemelerine yardımcı olur.
Koçluğun çalıştığından nasıl emin olabilirim?
Rakamlar yalan söylemez ve bu nedenle ICF ( International Coaching Federation), koçluğun son derece etkili doğasını göstermek için kapsamlı araştırmalara* yatırım yapmıştır. ICF, Koçluğu kültürüne dahil eden şirketler arasında yüksek düzeyde memnuniyet olduğunu ortaya koyuyor ve şirketler için önemli bir yatırım getirisini (Return On Investment) doğruluyor. ICF Küresel Koçluk Müşteri Araştırmasına göre,
Şirketlerin %86’sı en azından koçluk için yapılan yatırımlarını geri aldıklarını söylüyor. Aslında, neredeyse beş kişiden biri (%19) yatırımlarının 50 katı bir yatırım getirisi (ROI) elde ederken, diğer %28’i ise yatırımın 10 ila 49 katı oranında yatırım getirisi sağladığını beyan ediyor
| Artan Verimlilik* | 70% | 61% | 57% | 51% |
| Gelişen İş Performansı | Artan İş Yönetimi | Artan Zaman Yönetimi | Artan Takım Verimliliği |
Tablo 1
Şekil 1
* 2009 ICF Küresel Koçluk Müşteri Çalışması, 2010 ICF Küresel Tüketici Farkındalık Çalışması ve 2012 ICF Küresel Koçluk Çalışması, ICF tarafından görevlendirilmiş, ancak Uluslararası PricewaterhouseCoopers Anket Birimi tarafından bağımsız olarak yürütülmüştür.
Liderliğin gerçekler dünyasında var olması için şirketler için önemli adımları özetleyelim.
- Kurum kültürünü kurgulayanlar, Koçluğu gerçeklik kavramı ile birlikte yukarıdan aşağıya tüm organizasyona açıklamalı, tartışılmaz olarak kabul etmeli.
- Koçluk kültürüne ait tüm beceri ve yetkinlikleri önce ICF sertifikalı MCC ve PCC unvanlı eğitmen, mentor ve koçlardan oluşan tecrübeli kurumlarla iş birliği yaparak kendi kurum kültürüne yerleştirmeli, olgunlaştırmalı.
- IK politikalarında koçluk sistemine ait yetkinlik ve etik kuralları gündeme alarak şirket içinde Koçluk Liderlik komiteleri oluşturmalı, gönüllü koçlar yetiştirilmeli.
- Şirket performans sistemine beyaz, mavi ve gri yaka çalışanlar için Koçluk ve Liderlik performans başlığını ekleyerek çalışanların iş süreçlerinde kullanımını ödül sistemi ile doğal hale getirmeli.
- Koçluk ve Liderliğin tutunması ve sürdürülebilir olması için sistemde hem üstten hem de alttan başlayarak yapıyı kurgulamalı, jenerasyonların farklılıklarını kazanç olarak görerek Koçluğun yaşa veya mevkie bağlı bir yetkinlik olmadığını kavramalı.
- Koçluk ve Liderlik yapısını olgunlaştırdıktan sonra mentorluk ve tersine mentorluk sistemini kültüre dahil etmeli.
Perfect Mind Coach Academy olarak şirketlerde yıllardır süren çalışmalarımızda ve araştırmalarda ortaya çıkan düşük verim ve başarısızlık vakalarının çoğunda ilgili lider ve yöneticinin gerçekliği ve değişimi inkar etmesinin etkisinin payı büyük. Sonuçlardan çalışanları sorumlu tutarken, kendi kararlarının hesap verilebilirliğini inkar ederek kayıpların faturasını başkalarına çıkaran Liderler ve yöneticiler ile yürümekte ısrar eden organizasyonlarda aynı şekilde gerçekliği görmezden geldiklerinde değişimden en sert darbeyi alıyorlar. Kararlarını her katmanda sorgulayarak birlikte alan ve sonuçları değerlendirirken öğrenen organizasyonlar ise içlerinde unvansız birçok koç liderler barındırarak hedeflerine ulaşıyorlar.
ICF’ den uluslararası onaylı 40 saat Lider Takım Koçluğu ve 25 saat Yönetici ve Kurum Koçluğu eğitimlerimiz ile Koç ve Lider yetiştirirken şirketlerde tam da bu bakış açısına göre hareket ediyoruz. Koçluk ve Mentorluk programlarımız ile Pandemi döneminde markalara önemli sayıda iç koç ve mentor kazandırmakla kalmadık, aynı zamanda bu vizyoner yapılandırmayı da sağladık.
Son söz olarak, takip eden değil takip edilen liderlerin ve lider markaların gerçeklik olgusundaki sır tam burada gizlidir. Gerçekliğin bizlere bağlı olduğunu unutmamamız dileğiyle.
Kamil Murat ÖZLEN, MCC
Lider Koçu, Mentor, Fasilitatör
